Geen enkel idee is origineel. Dat ontdekten we een tijdje terug in de plagiaat-rechtszaak tegen Ed Sheeran. Bestaat er nog wel originele muziek? En hoe leer je creatief te kijken naar de structuren om je heen? Vincent Mirck vertelt het je in deze column.
Weg met dat ouwe liedje! Hoe je als muzikant originaliteit vindt in een Wereld van Herhaling.
Plagiaat?
Ed Sheeran is niet schuldig aan plagiaat, zo oordeelde de rechter. Zijn lied ‘Thinking out loud’ is géén kopie van ‘Let’s get it on’ van Marvin Gaye. Hoewel delen van de nummers sterk op elkaar lijken. En zo komt er hopelijk een einde aan een grote reeks rechtszaken over songs die dezelfde vier akkoorden gebruiken.
Wiskundige blik op popmuziek
De Britse zanger had gedreigd om te stoppen met het maken van nieuwe muziek als hij de rechtszaak zou verliezen. “Er zijn ongeveer vier akkoorden die worden gebruikt in popsongs”, legde Sheeran uit in een Amerikaans praatprogramma. “Als je het wiskundig bekijkt, zijn er een beperkt aantal combinaties mogelijk met die vier akkoorden.” Om dit te illustreren toonde hij tijdens de rechtszaak een komisch lied van de Australische groep Axis of Awesome, waarin zij tientallen hits aan elkaar rijgen met dezelfde vier akkoorden.
Deze muzikanten laten zien hoever je komt met 4 akkoorden.
Raad jij alle hits met dezelfde 4 akkoorden?
Klein speelveld
Muziek is een boeiende kunstvorm, omdat je speelveld klein is. Binnen de bestaande toonladder heb je niet veel keus. En als je dan ook nog muziek wil maken die lekker in het gehoor ligt, kom je algauw uit bij opvolgende tonen die eerder zijn gebruikt. Het blues-schema is al eeuwenlang een vast patroon in de muziek. Hetzelfde geldt voor de vier akkoorden waar Sheeran op doelt. Herkenbare deuntjes vinden we nu eenmaal fijn om te horen.
Geen enkel idee is origineel
De vraag is: moet je als muzikant nou de drang hebben steeds de meest originele, nog nooit eerder gebruikte tooncombinaties op te zoeken? Of is het juist prima om muzikaal te wandelen binnen de gebaande paden? Welke keus je ook maakt: wat jij bedenkt, is al eens eerder bedacht. “Geen enkel idee is origineel”, zei schrijver Mark Twain ooit. Elk idee is een combinatie van bestaande zaken.
68,7 miljard songs
En inderdaad: álle muziek bestaat al! Er is zelfs een website waarop een groep liefhebbers álle mogelijke tooncombinaties en melodieën hebben verzameld, via een slim algoritme. Daarop kun je 68,7 miljard liedjes luisteren die allemaal andere akkoordenschema’s laten horen. Het uiteindelijke doel van de makers is om copyrights op melodie en ritme af te laten schaffen. Een interessante insteek.
Video: Why All Melodies Should Be Free for Musicians to Use
Samples in hiphop
Plagiaat in muziek fascineert me. Ik ben een groot fan van oude soul en funk geworden door naar hiphop te luisteren. Via de samples die Public Enemy en De La Soul gebruikten in hun songs, ontdekte ik James Brown en Parliament-Funkadelic. De zoektocht naar oorspronkelijke eerste versies van liedjes werd een hobby van me. Lang leve Spotify!
Creatief binnen een dwingende structuur
Maar wat ik vooral interessant vind, is creativiteit nastreven binnen een dwingende structuur. Veel mensen zien structuur namelijk als een remmende factor, een sta-in-de-weg, een vijand voor creativiteit. Niets is minder waar, als je het mij vraagt. Binnen elke structuur is er speelruimte te vinden. Elke structuur is een speeltuin. Áls jij maar op de juiste manier leert omgaan met die structuur. Een toonladder, een huiskamer, een kantoortuin, een relatie, een techniek of een project: álles heeft een structuur waar jij creativiteit in kunt aanbrengen.
Eigen draai
Staar je niet blind op de ónmogelijkheden van de structuren om je heen. Neem nou die vier akkoorden: besef eens dat honderden artiesten met diezelfde vier akkoorden mensen hebben ontroerd, vermaakt en geboeid. Simpelweg door hun eigen draai te geven aan die vier akkoorden. Door tekst, tempo, instrumentgebruik en andere zaken toe te voegen.
Structuur als speeltuin?
Door speels te denken, leer je kansen zien. Bestempel de structuur daarom vooral niet als een gevangenis: zonder uitweg, zonder vrijheid, zonder hoop. Nee, zie de structuur voor je als een speeltuin! Waar jij je kinderlijke enthousiasme terugvindt. In kleine details, in succesmomenten, in vreemde wendingen. Want alleen dan krijgt jouw creativiteit de ruimte die ze verdient.
Frisse spinsels
Weg met het ouwe liedje! Weet dat jouw brein vol zit met frisse spinsels die anderen niet zomaar bedenken. Jij bent de baas over hoe je de structuur bekijkt. Voel je vrij als Ed Sheeran die nét uit de rechtszaal stapt en begint aan een nieuwe melodie. Vind je ritme, zoek harmonie en speel de sterren van de hemel.
Akkoord?
Vincent Mirck geeft de trainingen ‘Copywriting’ en ‘Creatief denken en Brainstormen’ bij Versdenkers.
